Çark Dişlilerinin Muayenesinde Altın Standart: Eddy Current

15 Ara 2022

Dişli denetimlerinin sağlanması için, madencilik ve maden işleme endüstrilerinde örnek gösterilebileceği gibi saha hizmetlerinde test ekipmanlarından çok şey talep edilmektedir. Günümüzde Eddy Current testleri ve Phased Array Ultrasonik Testleri gibi metodlar gün geçtikçe daha da gelişmekteler, ama söz konusu dişlilerin yıllık muayenesi olunca Eddy Current testlerinin ve Phased Array Ultrasonik Testlerinin en yaygın ve uygun fiyatlı iki test olduğu karşımıza çıkmaktadır.

Dişli muayenesinde ECT’nin, PAUT’a göre daha ön planda olduğunu gösteren bazı faktörler bulunmaktadır;

İlk olarak, çark dişi arızasına tipik olarak yüzeyden başlatılan yorulma çatlaması ve diğer diş yüzeyi koşulları neden olur. Bu, Eddy Current testini dişli muayenesi için öne çıkaran en önemli faktör olabilir çünkü ECT yüzey kusurlarına karşı oldukça hassastır ve temassız bir yöntemdir. Bu durumda temas olmaması, çatlakları tespit etmek için diş yüzeyi ile fiziksel bir etkileşime gerek olmadığı anlamına gelir. Bunun pratik sonucu ise çark temizliğine gerek olmamasıdır.  Bunu, çark dişlerinin konturu için özel olarak yapılmış ‘J-probe’ tasarımı ve yorumlanması kolay C-scan ve izometrik görünümler üreten gelişmiş veri görüntülüme yazılımı ile birleştirdiğinizde oldukça uygun bir fiyata mevcut olan en yüksek algılama olasılığına sahip olmuş oluyorsunuz.

Buna ek olarak, donanımlardaki çatlakların denetim altına alınması üretimde aksaklıklara sebep olmaktadır. Bu nedenle, zaman oldukça önemli bir faktördür. Üretimdeki aksaklık maddi açıdan kayıplara yol açtığı için işin hızlıca bitmesi istenebilir, Eddy Current testleri ise bu konuda tekrardan ön plana çıkmaktadır. Prob tasarımı sayesinde ECT, dişlinin tüm yüzeyini iki geçişte oldukça kısa bir sürede tarayabilmektedir.

Ayrıyeten, test seçiminde çark dişlerinin durumu çok önemlidir. Eddy current, yüzey kusurlarına karşı çok hassastır. PAUT ise, iç kusurlara karşı daha hassastır. Bu nedenle, çark dişlerinizde çatlak göstergelerinin, çukurlaşma göstergelerinden çözülemeyeceği noktaya kadar ilerleyen makro çukurlaşma varsa, ECT kullanmak istemeyebilirsiniz, çünkü muhtemelen size bilmediğiniz bir şey söylemeyecektir. Bu durumda, PAUT, incelemenin odağının daha derin kusurlar bulmaya odaklanmasına izin veren daha iyi bir seçim olabilir. Alternatif olarak, neredeyse bozulmamış durumda olan veya yalnızca küçük ila orta düzeyde yüzey kusurları olan bir çarkınız olabilir. Bu durumda ECT, çukurlaşma düzenlerini, aşınma düzenlerini, dişli hizalama sorunlarının belirtilerini, yağlama sorunlarını ve yüzey kırma çatlaklarının tespitini gibi yüzey hakkında çok daha fazla bilgi verme yeteneği nedeniyle daha iyi bir seçimdir.

Son olarak dikkate alınması gereken faktör ise çark üretimi sırasında ve çark çalışmaya başladıktan sonra neler yapılmasıyla ilgilidir. Bir dişli imal edildiğinde, dişler kesilmeden önce boşluğu kusurlar açısından kontrol edilir. Bu muayene genellikle Phased Array Ultrasonik Testlerle yapılır. Sonrasında çark bölümleri bir değirmen şantiyesine gönderilmeli ve kurulmalıdır. Bu aşamada, çarkı takmadan ve çarkı hizmete sokmadan hemen önce, çark dişlerinin temel muayenesi olarak PAUT, ECT veya MPI (Manyetik Parçacık Muayenesi) gibi bir yüzey yönteminin yapılması faydalı olacaktır. Bu aşamada, çark dişlerinin her beşinci veya onuncu dişte uygun şekilde numaralandırılmasını sağlamak da iyi bir fırsattır. Çark hizmete alındıktan sonra söz konusu varlığın üretim riskine bağlı olarak her on iki veya yirmi dört ayda bir ECT ile denetlenmelidir. Çatlaklar bulunuyorsa muayene sıklığını artırmak iyi bir fikir olacaktır. Büyük sigortacılar ve risk analizi mühendisleri tarafından, çatladığı bilinen çarklar için en az altı ayda bir inceleme yapılması önerilmektedir.

Çark dişlilerinin muayenesinde ECT’nin daha çok tercih edildiği görülmektedir. Bu durum, ECT incelemesinin her zaman taramalarda gözlemlenen endikasyonların görsel bir referansını bulundurması ve raporun her tarama için tam bir inceleme sonuçları listesi içermesiyle açıklanabilir. Ayrıca; çark dişlileri denetiminde “Altın Standart” olarak kabul edilen Eddy Current Sistemlerinin prob tasarımı, sağlamlığı ve güvenilirliği hakkında detaylı bilgi almak için Troy-Met Kalite Kontrol Sistemleri’nin uzman ekibi ile iletişime geçebilirsiniz.